Het Coronavirus is bijna twee jaar actief in Nederland. De afgelopen twee jaar is er veel gebeurd. Maar wat hebben we eigenlijk geleerd in deze periode en hoe komen we de volgende periode door?
Marcel Levi benoemt in het webinar het volgende: ‘’Momenteel gaan we van pandemie naar endemie’’. Na de versoepelingen van dinsdag 15 februari wordt er gedacht dat we er bijna zijn. Het woord pandemie verdwijnt door endemie. Dit klinkt heel positief, echter zit hier wel een maar aan. Endemieën kunnen volgens Marcel Levi namelijk veel erger zijn dan pandemieën. Dit is niet om iedereen bang te maken of in het negatieve te blijven, maar door de overgang naar een endemie gaan we met zijn allen naar een andere fase. Het is daarom ook belangrijk om ons ook op deze nieuwe fase voor te bereiden.
De toekomst voor organisaties
Doordat het Coronavirus een nieuwe fase ingaat, gaat dit ook gevolgen hebben voor het bedrijfsleven. Wat kunnen bedrijven doen om deze nieuwe fase goed door te komen?
- Ben flexibel en voer maatregelen door
- Gebruik handenalcohol om verspreiding te voorkomen
- Zet intelligente testprogramma’s en peilstations voor monitoring
- Houd je bezig met de mentale gezondheid van de werknemers
‘’Organisaties zullen in de toekomst flexibel moeten zijn’’, zo zegt Marcel Levi. Richt de organisatie op alle fronten zo in, dat er snel geschakeld kan worden als dit nodig is. Het is verstandig om het thuiswerken erin te houden als dit mogelijk is. Ook kan een organisatie bepaalde maatregelen behouden. Denk bijvoorbeeld aan het dragen van mondkapjes op bepaalde plekken of het houden van afstand in ruimtes.
Naast de bovengenoemde maatregelen, zijn er ook simpele effectieve zaken die organisaties kunnen toepassen. Een voorbeeld hiervan is handenalcohol. Veel van de infecties gaat via handen. Bijvoorbeeld wanneer werknemers dezelfde deurklink aanraken en daarna bijvoorbeeld aan de neus wrijven. Wanneer één van de werknemers Corona heeft, kan deze werknemer anderen via deze manier besmetten. Handenalcohol is een effectief en simpel middel om dit tegen te gaan.
Voor de langere termijn is een intelligent testprogramma ook een nuttig middel voor organisaties. Met een intelligent testprogramma kan er goed in de gaten worden gehouden wat er speelt binnen een organisatie. Hierdoor krijgen werknemers van een organisatie ook het gevoel dat ze belangrijk zijn en dat de gezondheid bovenaan staat. Dit zorgt voor waardering richting de leiding en dit is goed voor de cultuur van een organisatie. Daarnaast is het verstandig om in de toekomst gericht te testen en gebruik te maken van peilstations om te kijken waar het virus heen gaat.
Het is belangrijk dat een organisatie zich bezighoudt met de mentale gesteldheid. Door het vele thuiswerken is ook eenzaamheid ontstaan en hier wordt vaak te weinig bij stilgestaan. Voor directe leidinggevenden is het daarom belangrijk om systematisch te blijven controleren hoe het gaat met de werknemer.
Een endemie wordt vaak onderschat
Het Coronavirus heeft de afgelopen twee jaar als een vergrootglas gewerkt voor zaken die niet goed geregeld zijn in Nederland, maar ook in de wereld. Veel van deze zaken waren bekend, maar er was geen noodzaak om hier iets aan te doen. Dit is veranderd door Corona. Een voorbeeld wat eerder terug is gekomen, is het tekort aan IC-capaciteit. Voor de toekomst moet er meer personeel worden opgeleid en het werk moet ook aantrekkelijker gemaakt worden, bijvoorbeeld door betere arbeidsvoorwaarden.
Nederland gaat naar een nieuwe fase; van een pandemie naar een endemie. Endemie betekent dat een ziekte in een populatie is en niet meer weggaat. Dit is het ene jaar erger dan het andere jaar. Wat bij een endemie wordt onderschat, is dat een endemie ook voor problemen en ontwrichting kan zorgen. Zo kan een endemie lokaal problemen veroorzaken waar in de toekomst sneller en beter op gereageerd moeten worden. Zo moet er voor extra capaciteit worden gezorgd als dit zich afspeelt in plaats van (delen van) de maatschappij op slot te gooien. Net zoals bij Influenza kan bij het Coronavirus jaarlijks een vaccin beschikbaar worden gesteld die bescherming biedt.
Het Coronavirus; wat hebben we geleerd?
Het Coronavirus is eigenlijk zo klein en eenvoudig, maar toch heeft dit de wereld volledig op zijn kop gezet. Twee jaar geleden ontstond het virus in China en sindsdien is het virus niet meer weg te denken uit de samenleving. Doordat het moeilijk was om de burgers te motiveren om zich aan de maatregelen te houden, werd er besloten om drastisch in te grijpen. Dit gebeurde door een strenge lockdown. Bij de lockdowns werd er vooral gekeken naar de epidemiebeheersing, maar wanneer er gekeken wordt vanuit een oogpunt van de maatschappij kunnen we constateren dat Nederland te lang is blijven hangen in lockdowns. Het werd een routine en er werd minder lang stilgestaan bij de effecten op sociaal en economisch gebied.
Bijzondere situatie in ziekenhuizen
Op dit moment gebeurt er iets bijzonders in de ziekenhuizen. De Coronabesmettingen zijn erg hoog, maar dit is niet zichtbaar in de ziekenhuis- en IC-opnames. Normaal gesproken was er eerst een piek in de besmettingen en werd dit gevolgd door de ziekenhuisopnames, tot nu. Dat de druk in de ziekenhuizen afneemt, is merkbaar in de ziekenhuizen. De cijfers van de ziekenhuisbezetting en -opnames klinken nog steeds hoog, maar wanneer alle patiënten verspreid worden over alle ziekenhuizen, valt dit nu relatief mee.
Hoe nu verder?
Doordat de Coronamaatregelen in stappen worden opgeheven, roept dit vragen op bij organisaties. Dit zijn vragen als: ‘’wat moeten we doen als Corona terugkomt?’’ en ‘’hoe moeten we onszelf hierop voorbereiden?’’
Op deze vragen moet Nederland en het bedrijfsleven zich voorbereiden. Zo moet er rekening moeten worden gehouden met een aantal scenario’s. Ziekenhuizen zijn hierin een voorbeeld. Met de huidige situatie in de zorg is dit een probleem, omdat wij in Nederland voor elke ziekte een andere dokter hebben. De hele gezondheidszorg is gefragmenteerd en iedereen doet zijn of haar eigen ding. Marcel Levi vergelijkt dit met een voetbalelftal. Wanneer iedereen zijn eigen positie heeft en elkaar de bal toespeelt zonder van zijn of haar plek af te komen, levert dit niets op en bereik je als voetbalteam niets. Dit leidt tot een hele saaie, defensieve geneeskunde en weinig effectiviteit, maar Marcel Levi geeft aan dat dit is precies hoe het er in de praktijk aan toe gaat.
Fragmentatie in Nederland
Fragmentatie is er niet alleen in de ziekenhuizen, maar op veel plekken zichtbaar in de maatschappij. Het is veel beter om totaalvoetbal te spelen in plaats van te fragmenteren. Hierbij houdt iedereen zijn eigen plek op het veld, maar als iemand van plek verandert is iemand in staat om deze plek over te nemen. Door meer dynamiek toe te brengen, leidt dit ook tot een beter resultaat. Dit ‘totaalvoetbal’ kun je overal toepassen, van de zorg tot in de bedrijfsvoering. Om dit voor elkaar te krijgen, gaat meer flexibiliteit geëist worden. Door flexibiliteit kan er in de toekomst ook makkelijker gereageerd worden op maatregelen, mocht dit van toepassing zijn.
Testen in de toekomst
Verwacht wordt dat Nederland binnenkort van de enorme testhoeveelheid afneemt. Binnen een organisatie moet er ruimte zijn en blijven voor alertheid en dat er testprogramma’s in de lucht worden gehouden om het virus te monitoren. Met deze testprogramma’s kunnen organisaties monitoren wat er bij de werknemers gebeurt en kan een organisatie vervolgens hierop inspelen. Hiervoor moeten organisaties bereid zijn om veranderingen aan te brengen. De beste manier om als organisatie veranderingen aan te brengen, is door forse maatregelen te nemen. De vraag is of dit wel de goede tijd is om deze forse maatregelen te nemen. Dat is een lastig vraagstuk. Op dit moment is het verstandig om forse maatregelen te vermijden en het op te delen in kleinere stappen om uiteindelijk hetzelfde resultaat te behalen. De vraag is nu wie dat voor ons gaat doen en voor elkaar krijgt. Het antwoord ligt niet bij grote leiders, maar bij goed leiderschap binnen organisaties. Flexibiliteit gaat bij dit leiderschap zeker een rol spelen.
Hoe reageren we op risico’s en het leven met onzekerheid?
Marcel Levi gaf het volgende aan: ‘’De balans van het reageren op risico’s en leven met onzekerheid is in Nederland verdwenen’’. De balans tussen effectiviteit, veiligheid en het voorkomen van problemen zijn we volgens Marcel Levi uit het oog verloren. Dit was bijvoorbeeld te merken met de introductie van de vaccins. Een van deze vaccins had een ernstige bijwerking die dodelijk kon zijn. Deze bijwerking was echter zeldzaam en kwam ongeveer 1 op de 500.000 keer voor. Toch werd op advies van de gezondheidsraad besloten om de vaccinatie twee weken te stoppen. Dit was een opmerkelijke beslissing, omdat de vaccins zeker in deze periode nodig waren. De vaccins zorgden ervoor dat je minder snel ziek werd en in het ziekenhuis terecht zou komen. Door het tijdelijk stopzetten van de vaccinatie zijn er in deze twee weken in plaats van 0 of 1, 98 mensen overleden aan Corona.
Experts als leiders
Er zijn de afgelopen twee jaar veel nieuwe experts bijgekomen wanneer het gaat over het Coronavirus. Deze experts zijn hierbij ook leiders geworden. Deze leiders moeten realistisch zijn, maar moeten ook een aantal zaken vermijden. Het is belangrijk om zekerheid te bieden, om positief te blijven en hoop te geven. Dit is een belangrijke les die we als land moeten leren uit de Coronacrisis. Tijdens de crisis was dit juist niet het geval. De afgelopen twee jaar was het vaak negatief, beangstigend en moedeloos.
