De ‘r’ zit weer in de maand; het griepseizoen is begonnen. Virologen verwachten dat de griep heftig toe zal slaan in 2021/2022. Afgelopen jaar was er door de coronamaatregelen geen influenza, en onze immuniteit heeft daardoor geen boost gehad. Een griepvaccinatie is een doeltreffend middel om gezond te blijven. Deze is namelijk niet alleen effectief voor de 60+ doelgroep. ‘Gezond leven’ voorkomt immers niet dat je influenza krijgt.
Waarom komt griep ieder jaar terug?
Griep wordt veroorzaakt door het influenzavirus. Er zijn verschillende types influenza. Bij de mens komen voornamelijk influenza type A en influenza type B voor. Binnen deze twee types zijn er nog meer verschillende specificaties onderverdeeld.
De verschillende virusvarianten blijven muteren. Er kan sprake zijn van een kleine verandering binnen een specifieke virusvariant, maar er kan ook een mutatie plaatsvinden naar een nieuwe virusvariant. Hierdoor ontstaan er ieder jaar nieuwe virusstammen, en blijft influenza dus ook jaarlijks terugkomen.
Klachten griep
Als je besmet bent met het influenzavirus, kan je last krijgen van een aantal klachten. Zo heb je mogelijk hoge koorts en koude rillingen, hoofdpijn, spierpijn en keelpijn. Het volledige herstel duurt één tot drie weken. De consequenties zijn echter ernstiger als er complicaties ontstaan. Denk hierbij aan een virale of bacteriële longontsteking, de ontregeling van diabetes en de vergrote kans op een hartinfarct of een beroerte.
Griepepidemie verwacht
Wanneer spreken we eigenlijk van een griepepidemie? Tijdens een griepepidemie worden langer dan twee weken meer dan 51 op de 100.000 mensen met klachten positief getest op influenza bij de huisarts. Zo was er in 2017/2018 een uitzonderlijk zwaar griepjaar. Deze duurde 18 weken, met 900.000 zieke mensen, een oversterfte van 9.500 en 16.000 ziekenhuisopnames voor griepcomplicaties. Influenza kon zich in 2020/2021 niet goed verspreiden door de coronamaatregelen. Ons immuunsysteem heeft minder afweer tegen influenza, omdat deze geen boost heeft gehad door de blootstelling aan het virus. De verwachting van virologen is dan ook dat het influenzavirus in 2021/2022 harder zal toeslaan.
Hoe werkt het vaccin?
Het vaccin wordt gebruikt om de kans op besmetting met influenza te verminderen. Het griepvaccin bevat verschillende soorten dode griepvirussen. Deze zijn onschadelijk, omdat je alleen griep kan krijgen van een levend virus. Door de vaccinatie maakt je lichaam afweerstoffen aan tegen de griepvirussen in de griepprik. Deze afweerstoffen kunnen het griepvirus onschadelijk maken als je besmet wordt. Na je vaccinatie gaat je afweersysteem aan het werk wat kan leiden tot kortstondige grieperige symptomen; bijvoorbeeld lichte vermoeidheid. Je kan echter géén griep krijgen van je vaccinatie.
Effectiviteit van het vaccin
De effectiviteit van het vaccin is van een paar factoren afhankelijk. Het vaccin wordt vóór het griepseizoen gemaakt, omdat hier tijd voor nodig is. Hoe het vaccin gemaakt wordt, is afhankelijk van de verwachting die wetenschappers hebben over welke virusstam zal gaan circuleren. De effectiviteit van het vaccin is hierdoor mede afhankelijk van de overeenkomst tussen de virusstammen in het vaccin en de circulerende virusstam. Daarnaast is de effectiviteit ook afhankelijk van de mate van viruscirculatie, en de mate van virulentie. De virulentie is de agressiviteit van het virus. Een agressief virus bindt zich makkelijker aan de receptoren in je luchtweg dan een niet-agressief virus, en is hierdoor besmettelijker. Ook de leeftijd van de ontvanger en zijn immuunrespons spelen een rol.
De afname van het ziektecijfer door vaccinatie wordt – afhankelijk van de gehanteerde definitie – bij ouderen geschat op 30 tot 70%. De complicaties door griep worden bij ouderen met 20 tot 50% gereduceerd. Als de patiënt na de vaccinatie toch griep krijgt, verloopt de ziekte meestal minder ernstig. Het vaccin is uitgewerkt na ongeveer een halfjaar.
Waarom vaccineren?
Er zijn veel verschillende redenen waarom mensen zich laten vaccineren. Men heeft persoonlijke argumenten, bijvoorbeeld dat ze 60 jaar of ouder zijn, dat ze tot een risicogroep behoren of dat ze het risico op uitval willen verkleinen. Daarnaast worden ook werkgerelateerde punten genoemd als argument. In sommige takken kan er simpelweg geen griepuitbraak gepermitteerd worden, zoals in de zorg, het onderwijs of in de productie. Het werken met collega’s met een kwetsbare gezondheid is voor sommigen ook een argument. Ten derde wordt er een maatschappelijk argument genoemd, namelijk het bijdragen aan een verminderde druk op de ziekenhuizen en de IC-afdelingen.
Het is dus niet alleen voor oudere doelgroepen of risicogroepen van belang om zich te laten vaccineren. Ook voor jongere mensen is het griepvaccin een doeltreffend middel om medewerkers gezond te houden en ziekteverzuim vanwege griep te reduceren.
Datum Webinar: dinsdag 28 september 2021
Door Medisch Directeur Robert van den Boogard
